Berlin

İlk kez cumhurbaşkanını belirlemek için bulundukları ülkelerde oy verme hakkı tanınan seçimde, gurbetçi Türkler sandık başına gitti

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına, ilk kez cumhurbaşkanını belirlemek için bulundukları ülkelerde oy verme hakkı tanınan seçimde, Avustralyalı Türkler sandık başına gitti.

Melbourne Başkonsolosluk binasındaki özel odada tutulan sandıklar, boş oy pusulaları, seçmen listeleri, mühürler ve oy verme işleminde kullanılacak malzemeler, sabah erken saatlerde Melbourne Konsolosu Sinan Yeşildağ, seçim komisyonu üyeleri ve konsolosluk görevlileri tarafından, sandık başkanları ve kurul üyelerine teslim edildi. Yaklaşık 2 saatlik son hazırlıklardan sonra oy verme işlemi başladı. Başkent Canberra ile Sydney ve Melbourne kentlerinde kurulan oy verme merkezlerine gelen Türk vatandaşları, kimliklerini görevlilere ibraz ederek, Yüksek Seçim Kurulu tarafından kendilerine oy kullanma hakkı verilen sandıklarda oylarını verdi. Melbourne’de oy verme merkezi St. Kilda City Hall’da kuruldu. Buraya gelen Türk vatandaşları saat 08.00’de açılan merkezde herhangi bir yoğunlukla karşılaşmadan oylarını kullandı.

St. Kilda City Hall’da ilk oyu 8 numaralı sandıkta Samsunlu Sinan Seven kullandı. Sinan Seven, ”Meodow Heihgts semtinde oturuyorum. Bir saatlik yoldan geldim. Birincilik bana nasip oldu” dedi. Yurt dışında ilk kez oy kullandıkları için heyecanlı olduğunu belirten Seven, ”Çok gururluyum. Vatanımıza, milletimize hayırlı olur inşallah” diye konuştu.

3 bin 500 kilometre uzaktan oy kullanmaya geldi Cumhurbaşkanlığı seçimine katılmak için, 3 bin 500 kilometre uzaklıktaki Batı Avustralya’nın başkenti Perth’den Melbourne’e gelen Salih Arslan, AA muhabirine, mesafenin uzaklığından dolayı birçok kişinin oy veremeyeceğini savundu. Perth kentinde 4 binden fazla Türk vatandaşının yaşadığını ifade eden Arslan, ‘‘Bu, vatandaşlık görevi. Bu nedenle maddi külfetine veya uzaklık gibi diğer zorluklarına bakmadan gelip oyumuzu kullandık. Vatana, millete hayırlı olsun” dedi.

Mesafenin uzaklığından dolayı Perth’te yaklaşık 2 bin kişinin oy kullanamayacağını tahmin ettiğini dile getiren Arslan, ”Eğer Perth’te sandık olursa 2 binin üzerinde oy kullanabilir” değerlendirmesinde bulundu. Avustralya’da 15 yıldır yaşadığını ifade eden Tülay Orhan ise ”İlk defa oy kullandım. Oylar inşallah çalınmaz, hile olmadan kullanılır. Bu seçimin daha adaletli ve eşit bir şekilde olmasını umarım’’ dedi. Baki Altın da yurtdışında oy kullanma hakkından dolayı mutlu olduğunu belirterek, ”Bizim için çok büyük bir mutluluk, bize tanınan bir hak. Memleketimiz için hayırlı olsun” diye konuştu.

“Avustralya’da tarihi bir an” Türkiye Cumhuriyeti Melbourne Başkonsolosu ve Seçim Komisyonu Başkanı Seyit Apak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şunları söyledi: ”Bugün gerçekten tarihi bir an, ülkemiz için, yurtdışında yaşayan insanlarımız için. Hep birlikte bu tarihi anı Melbourne’da yaşıyoruz. Hazırlıklarımız güzel bir şekilde tamamlandı. Vatandaşlarımız da gelmeye başladılar. Bu tarihi anda cumhurbaşkanlığı seçiminde oylarını kullanmaya başladılar. İlgi olduğunu görüyoruz ama ne kadar oy kullanılacağını şu aşamada bilemiyoruz. 3. günün sonunda bunu daha iyi göreceğiz.”

Çin Çin’de yaşayan Türkler de cumhurbaşkanı seçiminde oy kullanmak için sandık başına gitti. Türkiye’nin Pekin Büyükelçiliği ve Şanghay Başkonsolosluğu’nda yerel saatle 08.00’de başlayan oy verme işlemi için her iki seçim merkezinde birer sandık kuruldu. Çin’de sadece 31 Temmuz’da yapılacak oy verme işlemi için sandık başına giden Türkler, 17.00’ye kadar oylarını kullanabilecek. Ülkede Pekin Büyükelçiliği ve Şanghay Başkonsolosluğu’nun yanı sıra Guangcou kentindeki konsolosluk ile birlikte toplam üç seçim merkezi bulunuyor. Cumhurbaşkanı seçiminde ikinci turun gerekli olması durumunda Çin’de oylama, 18 Ağustos’ta yapılacak.

Almanya Başkonsolosluklardaki güvenli odalarda bulunan pusulaları ve diğer malzemeler, sabah erken saatlerde görevliler eşliğinde bir kargo firması tarafından Berlin, Hannover, Düsseldorf, Essen, Frankfurt, Münih ve Karlsruhe kentlerinde oluşturulan seçim merkezlerinde götürüldü. Daha sonra tüm seçim merkezlerinde oy kullanma işlemi başlamadan önce gazeteciler içeri alınarak, seçim sandıkları ve oy kullanma paravanları gösterildi. Yerel saatle 08.00’da ise oy kullanma işlemleri başladı. Sabah erken saatlerde seçim merkezleri önünde toplanan vatandaşlar, kimlik kontrollerinin ardından Yüksek Seçim Kurulu’ndan (YSK) aldıkları randevu saatinde içeri girerek oylarını kullanıyorlar. Almanya’da yaşayan 1 milyon 385 bin 141 seçmenin, 3 Ağustos’a kadar sürecek seçimlerin ilk turunda kurulan 498 sandıkta oy kullanacağı öğrenildi. Ülkede en fazla seçmenin Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde olduğu, burada Düsseldorf ve Essen seçim merkezlerinin kurulduğu kaydedildi. Öte yandan, seçim merkezleri içinde özel güvenlik görevlilerinin, dışında ise Alman polisinin güvenlik önlemi aldığı görüldü.

Hollanda Hollanda’da ikamet eden Türk vatandaşları, cumhurbaşkanı seçimi için oy vermeye başladı. Yerel saatle 08.00’de başlayan oy verme işlemi, 17.00’de sona erecek. Seçmen niteliklerine sahip 240 bin Türk’ün ikamet ettiği ülkede seçmenler, Rotterdam’da Ahoy kongre ve fuar merkezinde, Deventer’de ise De Scheg spor salonunda kurulan iki ayrı merkezde oy kullanacak.

Hollanda genelinde toplam 4 gün sürecek oy verme işleminin ilk turu 31 Temmuz-3 Ağustos, gerekmesi halinde ikinci tur oy verme işlemi ise 17 Ağustos-20 Ağustos’ta gerçekleşecek. Yurt dışındaki en büyük seçim bölgesi olan Rotterdam’daki Ahoy kongre ve fuar merkezinde 63, Deventer bölgesinde ise 24 sandık kurulduğu belirtildi. Gün sonunda tüm kapalı oy zarfları gerekli tutanaklar hazırlanıp mühürlü torbalara konularak, elçilik ve başkonsolosluklarda oluşturulan güvenlikli odalara nakledilecek. Her bir parti temsilcisinde birer anahtarı olan odalarda muhafaza edilecek oylar, 4 günün sonunda toplu halde Türkiye’ye gönderilerek sayım işlemi yapılacak.

Türkmenistan Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta Türkler, cumhurbaşkanı seçimi için sandık başına gitti. Aşkabat’taki Türk Büyükelçiliği binasında kurulan seçim merkezinde oy kullanma işlemi yerel ile 08.00  başladı. 3705 seçmenin kayıt yaptırdığı Aşkabat Büyükelçiliğinde ilk oyu, Aşkabat Büyükelçisi Şevki Mütevellioğlu kullandı. Basın mensuplarına değerlendirmede bulunan Büyükelçi Mütevellioğlu, 4 gün sürecek seçime yoğun ilgi beklediğini söyledi. Günlük ortalama 900 seçmen beklediklerini kaydeden Mütevellioğlu, ilk defa randevu sistemiyle oy kullanıldığını vurguladı. Merkezde 2 seçim sandığı kurulurken, görevliler oy kullanmaya gelen vatandaşlara yardımcı oluyor.

RUSYA Rusya’da yaşayan Türkler, cumhurbaşkanı seçiminde oy kullanmak için sandık başına gitmeye başladı. Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği binasında oluşturulan seçim merkezinde dört sandık kuruldu. Vatandaşlar, yerel saatle 08.00’de cumhurbaşkanını seçmek için oy kullanmaya başladı.

Son gün 3 Ağustos YSK’nın aldığı karar uyarınca, Almanya, ABD, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İsrail, İsviçre, İtalya, KKTC, Lübnan, Norveç, Romanya, Suudi Arabistan ve Türkmenistan’da ilk tur için oylama 31 Temmuz-3 Ağustos’ta 4 günde yapılacak. Kanada, Avustralya ve Rusya’da oy verme işlemi 31 Temmuz-2 Ağustos, Bulgaristan ve Kazakistan’da 1-3 Ağustos arasında gerçekleştirilecek.

Sandık kurulacak diğer ülkeler ve oy kullanma süreleri şöyle olacak: “Avusturya, Yunanistan, Cezayir, İngiltere, İsveç, Japonya, Katar, Kırgızistan, Macaristan ve Makedonya’da  2-3 Ağustos, Çin Halk Cumhuriyeti’nde 31 Temmuz, Birleşik Arap Emirlikleri’nde 2 Ağustos, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Güney Afrika, Gürcistan, İran, İrlanda, İspanya, Kosova, Kuveyt, Mısır, Özbekistan, Polonya, Sudan, Tunus, Ukrayna, Umman, Ürdün ve Yeni Zelanda’da 3 Ağustos.” Yurt dışındaki seçmenler, randevu aldığı ya da kendisi için belirlenen günde oy kullanamadığı takdirde 10 Ağustos’a kadar gümrük kapılarında oy verebilecek.

Propaganda yasakları Bu arada, seçim propagandası ve yasakları da bugün başladı. Buna göre, bugünden itibaren yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla, adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtım yapılamayacak.

Oy verme gününü takip eden güne kadar şehir içi veya şehir dışında, toplu taşıma amacıyla kamu hizmetlerinde kullanılan hava, kara, deniz ve raylı sistem taşıtlarındaki reklam yerleri ve araçlarında propaganda içeren yayınlar yapılamayacak. Kural, toplu taşıma araçlarına tahsis edilmiş üstü kapalı duraklar ile yolcuların inip bindiği kapalı alanlarda da geçerli olacak. Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar ilan dağıtamayacak.

Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve kurumlar, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişilikleri, umumi menfaatlere hadim cemiyetler ve Bankacılık Kanunu’na tabi teşekküllerin, herhangi bir adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyuna tesir etmek maksadıyla her türlü yayınlarda bulunmaları yasak olacak. Kamu yararına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunamayacak.

31 Temmuz Perşembe’den, ikinci oylamaya kalması halinde 15 Ağustos Cuma’dan itibaren oy vermegününü takip eden güne kadar, sayılan kurumlara ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, törenler yapılması, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak. Yurt içinde yapılacak seçim propaganda gezilerine, başbakan ve bakanlarla, milletvekilleri makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla katılamayacak. Bu maksatla yapılacak gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile törenler yapılamayacak ve resmi ziyafet verilemeyecek. Seçim propagandasıyla ilgili gezilere hiçbir memur katılamayacak.

Türkiye ümrük Kapıları